Een kortere werkweek: economisch onhaalbaar?

Als we de krantenkoppen, discussies op LinkedIn en op X mogen geloven, is het invoeren van een kortere werkweek economische zelfmoord voor de ondernemingen of de doodsteek voor de hele Belgische economie omwille van de verminderde concurrentiekracht.

Klopt dit? Om een sereen debat mogelijk te maken en organisaties en werkgevers de keuze te geven om de haalbaarheid van een kortere werkweek (of -dag) te onderzoeken voor hun specifieke situatie, formuleren we graag een aantal bedenkingen:

Gezonde bedrijfsvoering

Arbeidsduurvermindering is niet mogelijk zonder een solide en gezonde bedrijfsvoering. De mogelijke – doch niet noodzakelijke – meerkost voor extra aanwerving, uitbesteding van taken of iets kleinere winst moet economisch haalbaar zijn. Er is een zekere marge nodig om financiële inspanningen waar nodig op te vangen.

Aandacht voor resultaten en prestaties

Arbeidsduurvermindering is geen cadeau voor luie mensen die niet graag /willen werken. Het is een beslissing op niveau van het bedrijf om aan de ene kant de output en prestaties van de organisatie minstens gelijk te houden en aan de andere kant het welzijn en werkgeluk van de medewerkers te ondersteunen. Door de combinatie van de resultaatsfactor en de menselijke factor, kan een kortere werkweek enkel een succes zijn als alle medewerkers bereid zijn de productiviteit en efficiëntie te maximaliseren.

Productiekosten versus loonkosten

Loon- en productiekosten zijn geen synoniemen. Olivier Pintelon (ABVV) stelt het duidelijk in zijn boek “De strijd om tijd”: De productiekosten worden bepaald door een samenspel van 4 factoren: het aantal manuren en de kostprijs ervan (arbeid), de efficiëntie van die uren (arbeidsproductiviteit), de kostprijs van machines en materiaal (kapitaal) en de efficiëntie van het gebruik ervan (kapitaalsproductiviteit).

Een mooi voorbeeld ter illustratie: als 1 ploeg 8u werkt, maar 2 ploegen elk 6u werken, verhoogt het aantal manuren, maar de machines worden veel meer en efficiënter gebruikt. Een oefening die elk bedrijf in elke sector kan maken. En dan houden we nog geen rekening met de gezondheidswinst voor de werknemers en de daaraan verbonden besparingen voor de organisatie.

Werkgeversorganisaties en economen zweren bij de verhoging van de uurloonkosten die de concurrentiepositie van Belgische bedrijven vermindert om het idee van een kortere werkweek te verwerpen. Als ondernemingen de keuze willen maken om innovatief om te springen met de relatie tussen gewerkte tijd en output, dan kan dit net een concurrentieel voordeel opleveren! Niet alleen op vlak van employer branding, maar ook in de marktpositie.

Conclusie

De discussie rond de verkorte werkweek vraagt om een genuanceerde aanpak waarbij organisaties binnen hun markt en werking op zoek gaan naar de balans tussen productiviteit, kosten en het welzijn van medewerkers. Het succes zal afhangen van een zorgvuldige afweging van bedrijfsdoelstellingen en de openheid voor een nieuwe manier van werken. Een initiatief dat bedrijven niet alleen kan helpen om hun interne processen te optimaliseren, maar ook om zich als innovatieve en toekomstgerichte werkgevers te positioneren.

What’s next?

Voor organisaties die deze uitdaging zouden willen aangaan, maar niet goed weten waar te beginnen, biedt het 4 Day Week Global pilootproject, dat van start gaat in november 2024, een uitstekende gelegenheid om het concept gedurende 6 maand in een gecontroleerde omgeving en met expert-begeleiding te testen.