Bore-out is een fenomeen dat vergelijkbaar is met burn-out, maar in plaats van het gevolg te zijn van overmatige stress door te veel werk, ontstaat het doordat iemand zich verveelt en zich onderprikkeld voelt op het werk. Wetenschappelijk onderzoek naar bore-out is nog niet zo uitgebreid als onderzoek naar burn-out, maar er zijn enkele studies en inzichten die dit fenomeen hebben onderzocht.
Chronische verveling
“Bore-out is chronische verveling. Dat vat het samen”, zegt Lotta Harju, assistent-professor organisatiegedrag aan de EM Lyon Business School in Frankrijk, die bore-out al jaren bestudeert. Een aantal factoren kan chronische verveling veroorzaken, waaronder het werken in een demotiverende fysieke omgeving of het gevoel dat je gedurende een langere periode te weinig uitdaging krijgt. De grootste trigger van bore-out is zinloosheid volgens Harju: “de ervaring dat het werk niet echt een doel heeft, dat het geen zin heeft”.
Ruth Stock-Homburg, professor in management en personeelsmanagement aan de Technische Universiteit van Darmstadt, Duitsland, zegt dat ze dit fenomeen in verschillende sectoren heeft gezien. “Ik begon mensen te observeren in rustige uren in winkels, en mensen staan daar gewoon verveeld. Of taxichauffeurs die soms uren moeten wachten in rustige tijden op het platteland.” Technici in Silicon Valley hebben haar ook verteld dat ze hetzelfde voelen, zegt ze.
3 aspecten
Stock-Homburg en haar collega’s hebben drie hoofdaspecten van het bore-out fenomeen geïdentificeerd:
- je verveelt je vreselijk (geen paniek als je je wel eens verveelt op je werk – dit wil niet zeggen dat je een bore-out hebt. Dit laatste loop je pas op wanneer je je stierlijk verveelt in je job)
- je hebt een groeicrisis
- en je zit in een zingevingscrisis
Bore-out symptomen
Enkele typische symptomen van bore-out zijn:
- Langdurige verveling: Personen met een bore-out ervaren vaak een voortdurend gevoel van leegte op het werk. Ze kunnen zich nutteloos voelen en hun taken als routinematig en weinig uitdagend beschouwen.
- Gebrek aan motivatie: Dit uit zich in een opvallend gebrek aan interesse en betrokkenheid bij de uit te voeren taken, wat kan resulteren in verminderde productiviteit en prestaties.”
- Onderpresteren: Mensen met bore-out kunnen onder hun capaciteiten presteren omdat ze zich niet voldoende uitgedaagd voelen door hun taken. Dit kan leiden tot gevoelens van frustratie en ontevredenheid over deze werkprestaties.
- Emotionele en mentale symptomen: Net als bij andere werkgerelateerde stressstoornissen kunnen mensen met bore-out een scala aan symptomen ervaren, zoals apathie, gevoelens van leegte, angst, prikkelbaarheid, depressie, en zelfs een laag zelfbeeld.
- Fysieke symptomen: Hoewel fysieke symptomen niet zo prominent zijn als bij burn-out, kunnen mensen met bore-out soms ook vermoeidheid, slaapproblemen, hoofdpijn of spierpijn voelen door de algemene stress die gepaard gaat met verveling en onderstimulatie op het werk.
- Desinteresse in de werkplek: Medewerkers met bore-out kunnen zich losgekoppeld voelen van hun werkplek, weinig verbondenheid voelen met collega’s of het bedrijf, en een gebrek aan betrokkenheid of enthousiasme vertonen bij bedrijfsactiviteiten.
De grens van verveling
Het is belangrijk op te merken dat niet iedereen met verveling op het werk per se een bore-out heeft. Er kunnen ook heel wat andere oorzaken meespelen en het is zelfs normaal om je af en toe te vervelen tijdens je werktijd. Als deze symptomen echter langdurig aanhouden en aanzienlijke invloed hebben op iemands welzijn en functioneren, is het raadzaam om professionele hulp te zoeken. Als je dat niet doet, kan dat nefaste gevolgen hebben.
In 2014 werkte Harju mee aan een onderzoek onder meer dan 11.000 werknemers bij 87 Finse organisaties. Ze ontdekte dat chronische verveling “de kans op verloop en vervroegde uittreding van werknemers, een slechte zelfbeoordeling en stresssymptomen vergroot”.
Wetenschappelijk onderzoek
Bore-out wordt minder wetenschappelijk onderzocht dan burn-out om de eenvoudige reden dat het fenomeen vaker onder de radar blijft. “Medewerkers met een bore-out vallen zelden uitgeput ziek,” dixit Harju. Toch zijn er ook typische symptomen die een bore-out kenmerken. Zo ontdekte Turks onderzoek uit 2021 dat overheidsmedewerkers die last hadden van bore-out ook te maken hadden met depressie en hoge percentages stress en angst. Onderzoek toont ook aan dat depressie als gevolg van bore-out werknemers ook buiten de werktijd kan achtervolgen en kan leiden tot lichamelijke kwalen, van slapeloosheid tot hoofdpijn.
Er is nog steeds behoefte aan meer onderzoek om bore-out beter te begrijpen, inclusief de oorzaken, gevolgen en effectieve interventies om het te voorkomen of te behandelen. Werkgevers en professionals op het gebied van mentaal welzijn kunnen en moeten echter maatregelen nemen om werkomgevingen te creëren die uitdagend en stimulerend zijn om zo de kans op bore-out te minimaliseren. Bore-out is immers, net als burn-out, een beroepsgerelateerde aandoening die het individu overstijgt.
Zelfinzicht
Voor de individuele medewerker is het vaak moeilijk om hun eigen bore-out (tijdig) op te sporen. Het is pas wanneer ze zich gedurende langere tijd doodverveeld naar het werk slepen, dat hun eurocentje valt. Bovendien aarzelen werknemers die zich realiseren dat ze een bore-out hebben ook vaak om dit als een probleem aan te geven bij hun leidinggevende of HR. Terwijl de gedragingen die leiden tot een burn-out – overwerk, gedrevenheid – door werkgevers worden gewaardeerd en beloond, weerspiegelt een bore-out ogenschijnlijk een gebrek aan interesse of een mogelijk gebrek aan motivatie. Hier rust een groot taboe op in organisaties en de bespreekbaarheid is dus stevig beperkt.
Oplossingen
Voor bore-out bestaat geen quick fix. Een tijd lang dacht men aan job crafting als gouden oplossing. In theorie zou je bijvoorbeeld taken kunnen opnemen die je meer aanspreken, maar mensen die lijden aan bore-out zullen minder vaak constructieve activiteiten ondernemen, zoals het zoeken naar nieuwe, interessante uitdagingen op het werk. Dit ontdekte Harju tijdens haar onderzoek in 2016.
Wat volgens Harju vaker gebeurt is dat mensen gewoon op hun bureau verschijnen zonder wezenlijk productief te zijn (presenteïsme) en hun tijd besteden aan online winkelen, cyberloafing (je internettoegang op het werk gebruiken voor persoonlijke doeleinden), chatten of babbelen met collega’s of het plannen van andere activiteiten. Ze zegt dat deze mensen niet lui zijn, maar dit gedrag gebruiken als “copingmechanisme”.
Mentaal welzijn op de werkvloer
Feit is dat we door een veel bredere bril moeten kijken naar het probleem van de psychosociale problemen op de werkvloer dan enkel met de huidige focus op stress en burn-out. Door ook het fenomeen bore-out voldoende aandacht te geven, kan het taboe verminderen en kunnen we een helpende kijk ontwikkelen waar we als mens en als organisatie voordelen uit kunnen halen.
Immers, net als burn-out hoeft ook bore-out geen eenzijdige zwarte pagina te zijn, maar kan het net de springplank zijn naar een transformatie op vlak van je carrière en je persoonlijkheid.
Stress, burn-out en andere energie stoornissen voorkomen?
Tryangle heeft de nodige expertise in huis om medewerkers, leidinggevenden én HR managers te ondersteunen om tijdig in te grijpen bij signalen van ongezonde stress en uitval te voorkomen. Een greep uit onze webinars en (online) trainingen hieromtrent:
Voor medewerkers: “Stress intomen is burn-out voorkomen: Hoe ongezonde stress tijdig herkennen?”
We vertellen je meer over wat een burn-out precies inhoudt, hoe je het bij jezelf en anderen kan herkennen, maar geven vooral inzichten en veerkracht-tips zodat je erger kan voorkomen.
Voor HR professionals: “De rol van HR bij burn-out preventie”
Als HR-professional sta je in contact met verschillende stakeholders en beschik je over heel wat informatie die je kan inzetten om stress en burn-out risico’s vroeg te detecteren. Wij helpen je op weg om de signalen te herkennen en tijdig in te grijpen zodat je medewerkers kan ondersteunen om beter om te gaan met ongezonde stress en ervoor kan zorgen dat ze niet uitvallen.
Voor leidinggevenden en managers: “De rol van leidinggevenden bij burn-out preventie”
Een zorgwekkend aandeel van de werkende Belgen lijdt aan burn-out of zit in de gevarenzone. Zowel op individueel vlak als binnen een team of organisatie is het mogelijk tekenen van toxische stress te herkennen en erkennen, dit bespreekbaar te maken en op die manier aan primaire en secundaire preventie te doen. (Zie ook ons e-learning traject hieromtrent.)
Werken aan welzijn en werkgeluk met Tryangle
Tryangle biedt verschillende diensten (zowel offline als online training, consulting, coaching, teambuilding en inspiratie zoals keynotes, webinars en blogs) rond alle mogelijke deelthema’s van welzijn en werkgeluk, en dus ook rond veerkracht, stress en burn-out. Wil je meer weten over wat wij nog meer zouden kunnen betekenen op vlak van corporate well-being en happiness at work voor jouw organisatie en jouw collega’s?
Aarzel dan niet om contact met ons op te nemen. We staan je maar al te graag te woord. Of download onze folder en krijg een overzichtelijk beeld van al onze diensten en thema’s.
Over de auteur van dit artikel
