Verzandt zo goed als elke teamvergadering in een spervuur van klachten? Wordt elke kans aangegrepen om de werkdruk, verouderde systemen en onrealistische deadlines aan te klagen, zonder dat er constructieve oplossingen worden voorgesteld? Stel je een onderstroom van negativiteit vast, worden geen heldere beslissingen genomen, worden nieuwe initiatieven meteen afgeknald, klaagt iedereen voortdurend over elkaar bij het management? Is de onderlinge sfeer steeds koeltjes of gespannen en voel je de energie en de motivatie van jezelf, maar ook van de andere collega’s steeds verder afnemen?
Als je meer dan eens geknikt hebt bij het lezen van voorgaande zinnen, dan heerst er in jouw team of organisatie mogelijk een echte klaag- en zaagcultuur.
Waar loopt het mis?
Wanneer iets fout loopt is het absoluut van belang om even halt te houden en te kijken waar het anders of beter had gekund en dat mee te nemen naar de toekomst toe. Maar in een team vol zeurpieten en klaagkousen, blijft de aandacht véél langer dan nodig gefocust op wat er misging en wie (alweer) de schuldige is. Collega’s klagen voortdurend over elkaar, maar ook “het management” wordt vaak vanalles in de schoenen geschoven.
Bij elke nieuw voorvalletje worden oude koeien nog maar eens uit de gracht gehaald en vliegen de platitudes lustig in het rond. Misschien herken je wel enkele van de golden classics, zoals “Dat hebben we al eerder geprobeerd en het werkte niet.”, “Ze luisteren toch nooit naar ons.” of “Het is hier altijd hetzelfde liedje.”.
Nefaste gevolgen
Er kan zo niet alleen veel tijd- en energieverlies ontstaan, maar collega’s die graag onderstrepen waar het fout loopt, zijn doorgaans experts in het afschieten van elk nieuw idee en initiatief tot niemand nog zin heeft om voorstellen te opperen. Het zorgt er voor dat er geen (mentale) ruimte meer is om vooruit kijken, constructieve oplossingen te bedenken of gezonde beslissingen te nemen.
De grote valkuil? Een klaag-symfonie die geen halt toegeroepen wordt, kan een negatieve spiraal uitlokken die alleen maar tot meer inefficiënties, vertragingen, fouten en een ronduit slechte teamdynamiek leidt. In deze omstandigheden zie je niemand ’s ochtends al fluitend het bed uitspringen of met een glimlach de werkdag starten.
Dat lost zichzelf wel op! Niet dus…
Grijpt niemand in bij een dergelijk klaag- en zaagfenomeen, dan kan je team of organisatie in een complete toxische bedrijfscultuur verzanden. Hierdoor kunnen problemen zich verder opstapelen en kan er nog meer schade toegebracht worden met dreigende demotivatie, geëscaleerde rivaliteit, grootschalige performance issues en het vertrek van talentvolle medewerkers tot gevolg.
Een klaagproces lost zichzelf niet op omdat het om een zichzelf versterkend patroon van negativiteit draait. Klagen zonder constructieve oplossingen leidt tot meer frustratie en ontevredenheid, wat op zijn beurt weer meer zaken uitlokt om over te klagen. En het kan verder escaleren omdat in een dergelijke (sub)cultuur (zelfs nieuwe) medewerkers zich uiteindelijk ontmoedigd zullen voelen om nog positieve bijdragen te leveren, omdat hun inspanningen niet worden gewaardeerd of in dovemans oren vallen. De cyclus doorbreken zonder bewuste interventies en veranderingen van binnenuit de organisatie is dus bijzonder moeilijk.
Waar komt klagen vandaan?
Een klaagcultuur ontstaat niet van gisteren op vandaag, maar sluipt langzaam binnen wanneer stress en negatieve gesprekken steeds meer de overhand krijgen en er onvoldoende positieve acties of gebeurtenissen tegenover staan.
Over zaken ventileren maakt overigens deel uit van een volkomen natuurlijk sociaal gedragspatroon. Denk maar aan de “tend or befriend” reactie om met occasionele stress om te gaan, waarbij mensen gebeurtenissen verwerken door erover te praten en steun te zoeken bij anderen. Dit uiten van gevoelens kan helpen om spanningen te verminderen en problemen uit te spreken en ze eventueel ook samen op te lossen dankzij de insteek van de gesprekspartner.
Een persoon of een team kan echter in de zone komen die voorbij het gezonde ventileren gaat en in een permanente staat van klagen belanden. Zeker in situaties met te veel ongezonde stress of angst, kan het reptielenbrein de overhand krijgen, kunnen mensen vast komen te zitten in negatieve gedachtepatronen en cirkeldenken en moeilijkheden ervaren om nog rationeel te redeneren.
Waaraan kan je dat merken dat je op dit punt bent beland? Dezelfde verhalen wordt steeds weer herhaald, de ene opsomming van alles wat misloopt wordt opgevolgd door de andere, zonder dat er nog een greintje positieve nuance te bespeuren valt. Dappere pogingen van hoopvolle collega’s die nog een zilveren randje proberen toevoegen worden niet meer gehoord of stevig tegen-geargumenteerd.
Een oplossing voor het geklaag en gezaag
Voor alle duidelijkheid, incidenteel ventileren is dus absoluut gezond, zeker in een team met een sterke connectie die zo bij elkaar steun kunnen vinden, maar een heuse vortex van negativiteit en klaagzangen kan de werkvloer danig vergiftigen als het niet wordt aangepakt. En de beste manier om dat te doen? Het zagen en klagen aan banden leggen!
Iedereen in de organisatie kan bijdragen om deze hardnekkige negatieve gewoonte te doorbreken, van medewerkers tot leidinggevenden. Elke medewerker kan aandachtig zijn om het bij zichzelf te proberen herkennen en actie te ondernemen, maar evenzeer kan men de zwartgalligheid ook bij de andere collega’s opmerken. Daarbij kunnen de volgende vier praktische tips soelaas brengen:
4 tips om gezeur een halt toe te roepen
Tip 1: Alles begint met bewustwording van het klaaggedrag. Wees alert op momenten waarop jijzelf of anderen in je team in een klaagmodus belanden. Besef dat dit een uiting is van de gewoonte waar je verandering in wenst te brengen en het een kans biedt om in te grijpen.
Tip 2: Buig de negativiteit om naar positiviteit. Doorbreek de negatieve focus door het aanbieden van realistische, positieve invalshoeken of door het concept van omdenken toe te passen. Moedig anderen aan om te ventileren, maar zodra ze vast komen te zitten in een negatieve spiraal, vraag dan bewust naar positieve aspecten, andere perspectieven of mogelijke interpretaties en verleg de focus van het probleem naar een mogelijke oplossing.
Tip 3: Humor kan een krachtig hulpmiddel zijn om de spanning te doorbreken en klaaggedrag te transformeren. Door humor te gebruiken, help je de persoon in kwestie om terug een brug te leggen van het reptielenbrein naar het rationele brein, waardoor de aandacht afgeleid wordt van de negatieve emoties en men weer wat helderder en constructiever kan denken. Aarzel dus niet om een grappige opmerking te maken over de situatie en wat luchtigheid in het gesprek te brengen. Tenzij je echt geen greintje humor in dat fijne lijf hebt van jou. Dan maak je best geen onhandig grapje dat garantie zal misvallen…
Tip 4: Ga voor effectief aanspreekgedrag. Krijg je nog een klager voor je neus? Observeer het gedrag en beschrijf objectief wat je hebt waargenomen. Stel vervolgens vragen om het standpunt van de ander beter te begrijpen en het verhaal wat meer open te breken. Vraag naar lichtpuntjes, zilveren randjes of wat eventueel wel kan verzachten of helpen. Versterk het gewenste gedrag door positieve feedback te geven wanneer iemand constructief bijdraagt aan de negatieve voorstelling.
Tip – Bekijk ook deze inspiratie snippet:
Wil jij de negativiteit in jouw team een halt toeroepen en kiezen voor een positieve mindset, een constructieve bedrijfscultuur en meer productiviteit?
Tryangle heeft sterke opleidingen in het aanbod om medewerkers, leidinggevenden én HR managers te ondersteunen om samen te bouwen aan een positieve cultuur. Een greep uit onze webinars en (online) trainingen hieromtrent:
Voor leidinggevenden, managers en HR-professionals: “Tips en technieken voor een positief werkklimaat – zelfs als niet alles perfect is!”
In deze opleiding vertellen we je hoe je positiviteit en optimisme in je team kan stimuleren. We gaan dieper in op hoe je als leidinggevende de gemoedstoestand en het welzijn van individuen en teams kan beïnvloeden dankzij een heleboel praktische tips voor de dagelijks werkomgeving.
Voor medewerkers: “Stimuleer een positieve mindset”
Medewerkers moeten niet altijd en overal positief zijn, maar met een realistisch-optimistische kijk op de realiteit komt iedereen wel een eind verder. De fysieke en mentale gezondheid zal verbeteren, het zelfvertrouwen zal toenemen en het stressniveau zal dalen. In deze workshop helpen we medewerkers het mechanisme van de positieve mindset ontcijferen.
Voor iedereen: “Van klagen naar kansen: transformeer negativiteit in productiviteit“
Wetenschappelijk onderzoek toont veelvuldig aan hoe onze mentale gezondheid en onze prestaties geen hebben heeft bij geklaag en gezaag. We verklappen praktische strategieën en bewezen technieken om negativiteit om te zetten in enthousiasme en een sterkere teamspirit.
Werken aan welzijn en werkgeluk met Tryangle
Tryangle biedt verschillende diensten (zowel offline als online training, consulting, coaching, teambuilding en inspiratie zoals keynotes, webinars en blogs) rond alle mogelijke deelthema’s van welzijn en werkgeluk, en dus ook rond veerkracht, stress en burn-out. Wil je meer weten over wat wij nog meer zouden kunnen betekenen op vlak van corporate well-being en happiness at work voor jouw organisatie en jouw collega’s?
Aarzel dan niet om contact met ons op te nemen. We staan je maar al te graag te woord. Of download onze folder en krijg een overzichtelijk beeld van al onze diensten en thema’s.
Over de auteur van dit artikel
