No-nonsense meditatie volgens Dokter Steven Laureys
Onlangs volgde ik een lezing van neuroloog Steven Laureys over no-nonsense meditatie. “Onze geest kan onze beste vriend zijn of onze ergste vijand.” Zo leidt hij zijn boek met gelijkaardige titel in. En daarmee is de toon gezet voor een avond vol inzichten en en learnings. Enkele eye openers op een rijtje met een heerlijke quick win aan het einde.
Wat is meditatie nu eigenlijk?
Deze vraag lijkt banaal, maar krijgt vandaag nog te vaak een urban legend als antwoord. Meditatie staat niet voor nergens aan (proberen) denken. Dat is technisch gezien trouwens zo goed als onmogelijk aangezien ons brein gemaakt is om te denken, dus dat is wat het doet. Te pas en te onpas komen gedachten op die alle richtingen uit kunnen gaan.
Net daar zit de kracht van meditatie: al mediterend leer je om je aandacht bewust te focussen. En dat is geen overbodige luxe, want 60% van onze tijd zitten we immers ergens in onze gedachten te rommelen, meer bepaald in het verleden of de toekomst. Het mag dan ook niet verbazen dat mindfulness, de meest wetenschappelijk onderbouwde vorm van meditatie, ons uitnodigt om aanwezig te zijn in het “hier en nu”.
Wat is meditatie dan wel? Het is vooral een mentale training. Net zoals bij sport zullen de gekozen oefeningen die je in die training verwerkt bepalend zijn voor het resultaat. Zo kan je bijvoorbeeld komen tot meer stabiele focus, maar evengoed kan je een impact op je autonome zenuwstelsel bewerkstelligen waardoor je uit je stressreactie kan komen en je hartslag gaat dalen.
Wat doet meditatie?
De impact van meditatie wordt nog steeds onderzocht. De conclusies tot nog toe zijn echter duidelijk: breinen die regelmatig mediteren zien er heel anders uit onder actieve MRI-scans. Meditatie zorgt ervoor dat er meer rust en geconcentreerde aandacht ontstaat. Bovendien blijkt meditatie in te werken in zowat alle belangrijke hersendelen die betrekking hebben op het geheugen, het controlecentrum van onze aandacht en op het gebied dat instaat voor cognitieve flexibiliteit. Volgens Laureys is cognitieve flexibiliteit een levensnoodzakelijke vaardigheid vandaag aangezien het ons in staat stelt om te gaan met veranderingen. Heel wat ondernemers zouden de coronacrisis niet overleefd hebben zonder hun cognitieve flexibiliteit.
Meditatie overstijgt echter het cognitieve aspect. Onderzoek wijst uit dat het ingrijpt op je chromosomen bijvoorbeeld. Ook draagt het bij tot een gezondere communicatie. Door te mediteren krijg je je noden helder in kaart waardoor het gemakkelijker wordt om die noden te bespreken en, indien nodig, grenzen aan te geven. Mediteren voor meer assertiviteit is dus een goed idee!
Meditatie is complementair aan medicatie
Belangrijk om weten is dat meditatie geen quick fix is. Na een achttal weken wordt de verandering in het brein duidelijk. Duurzaam inzetten op meditatie heeft ondertussen zijn voordeel al uitvoerig bewezen. Zo blijkt meditatie bescherming te bieden tegen het verouderingsproces van het brein. Dit biedt dan ook een preventieve mogelijkheid om het risico op dementie te verminderen.
Ook ter preventie van toxische stress heeft meditatie de meerwaarde al veelvuldig bewezen (een tool die we in onze welzijnsinterventies bij organisaties dan ook absoluut inschakelen). Het mag dan ook niet verbazen dat Dokter Laureys regelmatig meditatie voorschrijft in plaats van medicatie.
De kracht van (je favoriete) muziek
Er bestaan verschillende apps die je helpen bij het mediteren. Naast Headspace en Petit Bambou hebben we nu eindelijk ook een eerste Vlaamse meditatie-app: Bewust mediteren. In sommige apps kan je kiezen of je met of zonder achtergrondmuziek wil mediteren en dat brengt bij ons stevige uitsmijter: de kracht van muziek.
Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat muziek ons een paar punten slimmer kan maken. Vroeger dacht men dat dit enkel van toepassing was bij klassieke muziek, maar verder onderzoek toont aan dat je vooral naar muziek moet durven luisteren die je graag hoort. Wanneer je een IQ-test aflegt terwijl je naar je favoriete muziek luistert, scoor je een beter resultaat – misschien iets om zelf eens uit te testen?
